Λένε οι παλιοί ότι, όταν ο Θεός έφτιαχνε τον κόσμο, πήρε μια χούφτα από χώμα και το πέρασε σε σίτα. Το εύφορο πέρασε από αυτήν και έγιναν οι κάμποι, οι πέτρες και τα χοντράδια έπεσαν στη γη και γεννήθηκαν τα Αγραφα. Τοποθετούνται γεωγραφικά στα νότια του Νομού Καρδίτσας και στα βόρεια του Νομού Ευρυτανίας και αποτελούν ένα ενιαίο γεωγραφικό κομμάτι με ομοιογενή πολιτισμικά στοιχεία. Βουνοσειρές ατέλειωτες, επάλληλα ψηλά όρθια τείχη, βαθιά φαράγγια και ρεματιές με ορμητικά ποτάμια, σκιερά δάση που κάνουν την πορεία πιότερο σιωπηλή, μονοπάτια που οδηγούν σε απομονωμένες αγροικίες, πέτρινα μονότοξα γεφύρια, περάσματα (διάσελα) ψηλά, ξεχασμένα μοναστήρια και όμορφα χωριά. Βουνά εντυπωσιακά καθηλώνουν στη θέα. Βουνά ντυμένα με μύθους και παραδόσεις, που χάνονται στα βάθη των αιώνων.
Στα ριζά των βουνών ονομαστά ποτάμια τρέχουν, όπως ο Μέγδοβας, ο Αγραφιώτης, ο Γρανιτσιώτης, ο Αχελώος και πολλά άλλα μικρότερα, δημιουργώντας ένα ξεχωριστής ομορφιάς ορεινό τοπίο, πλούσιο σε χλωρίδα και πανίδα. Φθινόπωρο, έχοντας στη διάθεσή μας δυόμισι ημέρες, φτάνουμε στο Καρπενήσι, αποφασισμένοι τούτη τη φορά να γνωρίσουμε κάτι ξεχωριστό. Παίρνουμε τον δρόμο για Αγρίνιο, με προορισμό την παραποτάμια περιοχή του Αγραφιώτη ποταμού. Για να φτάσουμε εκεί αφήνουμε πίσω μας το Καρπενήσι, τις στροφές στο Μπαγασάκι και φτάνουμε σε κόμβο, όπου κάνουμε δεξιά για το Κερασοχώρι (Κεράσοβο).
Το «καραούλι» στο Κερασοχώρι
Το Κερασοχώρι, ιστορικό κεφαλοχώρι με όμορφα παλιά πέτρινα σπίτια, στέκεται στις ΝΔ πλαγιές του όρους Καυκί (1.751 μ.). Γενέτειρα του Κώστα Βελλή, αγωνιστή και πρωτεργάτη της εξέγερσης των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής κατά των Τούρκων. Το «καραούλι» στην κορυφή του χωριού είναι εντυπωσιακός χώρος με ωραία θέα στα γύρω βουνά· αξίζει να φτάσει κανείς ως εκεί περνώντας μέσα από τα σοκάκια του χωριού.
Στο χωριό υπάρχουν ταβέρνες, ιατρείο, αστυνομικό τμήμα, όμορφα ενοικιαζόμενα δωμάτια της κυρίας Πηνελόπης Μήτσιου (τηλ. 0237-31214 και 31210) και για ποτό στο «Ανεμος bar» (τηλ. 0237-31452 Ακολουθούμε τη δημοσιά διαδρομή που ακολουθεί και το διεθνές μονοπάτι Ε4 και φτάνουμε στο χωριό Κρέντη. Το χωριό είναι καινούργιο, από μετεγκαταστάσεις κατοίκων ορεινών χωριών, διαθέτει αρκετές ταβέρνες και έναν υπέροχο ξενώνα, τον αγροτουριστικό ξενώνα «Γ. Μάκκα». Εδώ μπορούμε να διανυκτερεύσουμε καλό είναι να έχουμε επικοινωνήσει νωρίτερα μαζί τους, τηλ. - φαξ 0237-31350 , να χαρούμε τη θαλπωρή ενός ζεστού χώρου, να δοκιμάσουμε γεύσεις ξεχασμένες, όπως κατσικάκι Αγράφων, ζυμωτό ψωμί, μπακλαβά, καρυδόπιτα και γλυκά του κουταλιού, με τη φροντίδα ανθρώπων που νοιάζονται για τον τόπο τους και φροντίζουν για την ποιοτική του αναβάθμιση. Ο ξενώνας, που λειτουργεί όλον τον χρόνο, προσφέρεται για βάση μακρινών και κοντινών αποδράσεων.
Στην όχθη του Αγραφιώτη
Είναι σκόπιμο να διαθέσει κανείς μία ημέρα για τη διάσχιση των Αγράφων κατά μήκος του Αγραφιώτη ποταμού. Γι' αυτό πρέπει να ξεκινήσει την περιήγησή του πρωί αφήνοντας το χωριό Κρέντης και να περάσει όλη την ημέρα αργά μέσα από τα βουνά ώστε να βγει στην άλλη μεριά, στη λίμνη του Πλαστήρα, που βρίσκεται στην πλευρά του Νομού Καρδίτσας. Αφήνοντας το χωριό Κρέντη η δημοσιά σταματά και ακολουθεί χωμάτινος δρόμος. Από το σημείο όπου τελειώνει η άσφαλτος ως το χωριό Αγραφα είναι 27 χλμ. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τους χειμερινούς μήνες ο δρόμος γίνεται δύσβατος.
Συνεχίζοντας την πορεία μας και έχοντας στο αριστερό χέρι τον ποταμό Αγραφιώτη φτάνουμε στον μικρό οικισμό της Βαρβαριάδας. Ενα τσίπουρο στην παγκάδα έξω από το μαγαζάκι του κυρ Λάμπρου Κοντογούνη είναι μια πρώτης τάξεως ανάσα.
Αμέσως μετά ο δρόμος φτάνει σε σύγχρονη γέφυρα, ακολουθώντας τις σχετικές πινακίδες που δείχνουν πορεία προς το χωριό Αγραφα, την περνά, κολλάει στην αριστερή όχθη του ποταμού και συνεχίζεται. Προσπερνά τον οικισμό Κωνσταντίνα και φτάνει στην Κοτσίστα, κοντά στην παλιά σιδερένια γέφυρα Belley. Εδώ μπορείτε να σταματήσετε στης κυρα-Μαρίας για καινούργια ανάσα και να ρωτήσετε πώς μπορείτε να ανεβείτε στο χωριό Μοναστηράκι που στέκει 4 χλμ. ψηλότερά σας.
Το παραδοσιακό Μοναστηράκι
Φωλιασμένα μέσα στα αγραφιώτικα βουνά, χωριά παραδοσιακά, οικισμοί απίστευτης ομορφιάς και αγροικίες μαρτυρούν το ξεχωριστό του χώρου. Με μια μικρή παράκαμψη της διαδρομής γνωρίζετε ένα από τα παλαιά παραδοσιακά χωριά των Αγράφων, το Μοναστηράκι. Στο χωριό σήμερα ζουν λιγοστές οικογένειες και το σχολείο είναι ένα από τα λίγα που λειτουργεί ακόμη. Κάντε μια βόλτα στο χωριό, προσπαθήστε να φανταστείτε τον τόπο πώς ήταν χρόνια πίσω, προσπαθήστε να ανασυνθέσετε μέσα σας τα χρόνια όπου λημέριαζε εδώ ο ήρωας Κατσαντώνης, ακούστε τη βοή του καταρράκτη και ζητήστε να σας δείξουν το μέρος όπου είχε τη σπηλιά του ο θρυλικός ήρωας. Καθίστε στην παγκάδα του μαγαζιού του κυρ Χρήστου Μπακογιάννη (τηλ. 0237-31463), συζητήστε μαζί του και ρωτήστε αν έχει να σας ετοιμάσει κάτι. Ολο και κάτι θα βρεθεί, κανένας δεν φεύγει παραπονούμενος γιατί η φιλοξενία και το μεράκι των ντόπιων τα βολεύει όλα.
Επιστρέφουμε στον κεντρικό δρόμο της ποταμιάς, στον κόμβο της Κοτσίστας, όπου ο χωματόδρομος καλής βατότητας συνεχίζεται και στην επόμενη σύγχρονη γέφυρα κάνει δεξιά του Αγραφιώτη, στον Καρβασαρά. Η συνέχεια είναι πιο εντυπωσιακή καθώς ο δρόμος ανηφορίζει και αποκαλύπτει υπέροχες όψεις των δυτικών Αγράφων (Λιάκουρα, Φτέρη 2.154 μ., Κορούνα). Ακολουθούμε τη σήμανση και φτάνοντας σε κόμβο με πινακίδα ενδείξεων κάνουμε δεξιά 3 χλμ. για το χωριό Αγραφα.
Ωσπου να φτάσουμε στο χωριό έχουμε τη δυνατότητα να θαυμάσουμε το παλιό πετρόκτιστο μονοπάτι που έφτανε στο χωριό Αγραφα, αγροικίες, το Σμπορόρρεμα, το μονότοξο γεφύρι του χωριού και απομεινάρια νερόμυλων.
Οι πλαγιές του Κουκουρούντζου
Στο χωριό Αγραφα, πρωτεύουσα του ομώνυμου δήμου, που βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μ., στις πλαγιές του βουνού Κουκουρούντζου, μας υποδέχεται η παλιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με τοιχογραφίες του 1610, το πλατυμέτωπο δημοτικό σχολείο, η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου με τη σχιστόπλακα στη στέγη. Το χωριό διαθέτει επίσης αγροτικό ιατρείο, ταχυδρομείο και αστυνομικό σταθμό.
Στο χωριό Αγραφα μένουν 184 κάτοικοι και μαζί με έξι δορυφόρους οικισμούς, που είναι χωμένοι μέσα στις ρεματιές και ψηλά στις κορυφές, οι κάτοικοι είναι συνολικά 311.
Μαγαζάκια για φαγητό, όπως του Πάνου Γάτη (τηλ. 0237-93283), ξενώνες του Κώστα Γάτη (τηλ. 0237-93220), του Κομπογιάννη (τηλ. 0237-93209) και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Κατεβαίνουμε στη διασταύρωση και ακολουθώντας τον δρόμο βόρεια, αντίθετα με τη ροή του Αγραφιώτη ποταμού, περνάμε τη γέφυρα όπου υπάρχει ένδειξη για το χωριό Επινιανά που στέκει ψηλά. Μια επίσκεψη στο χωριό, εκτός από την εξαιρετική θέα προς τα βουνά των ανατολικών Αγράφων, μπορεί να δει επίσης σπίτια λαϊκής αρχιτεκτονικής και μονοπάτια πετρόκτιστα. Το χωριό διαθέτει κοινοτικό ξενώνα, φαγητό και κατοίκους πρόθυμους να εξυπηρετήσουν κάθε περαστικό από το χωριό τους. Μαγαζάκια στο χωριό Επινιανά: Λ. Αποστόλου (τηλ. 0237-93311), Κ. Σαντζούδη (τηλ. 0237-93212).
Το Μοναστήρι της Στάνας
Κατεβαίνοντας από το χωριό Επινιανά και στην ένωση με το ποτάμι μπορεί να επισκεφθεί κανείς το παλαιό Μοναστήρι της Στάνας, που είναι φωλιασμένο στη δεξιά πλευρά του Ασπρορρέματος. Ο δρόμος συνεχίζεται, περνάει κοντά και ψηλά από το ποτάμι, αλλού στενεύει και αλλού συναντά κανείς γεφύρια πέτρινα που ένωναν αντίπερα όχθες. Περνάμε το χωριό Τρίδενδρο (Βελισδόνι) το κυρίως χωριό είναι λίγο ψηλότερα, αριστερά μας όπως κινούμαστε. Μαγαζάκια για πρόχειρο φαγητό στο χωριό των Β. Πεσλή (τηλ. 0237-93292) και Β. Τσιάρα (τηλ. 0237-93203). Το χωριό είναι όμορφο και αξίζει να ανεβεί κανείς ως εκεί και να απολαύσει την εντυπωσιακή θέα προς τον όγκο του Καταρραχιά, ύψους 2.002 μ.
Συνεχίζουμε τον παραποτάμιο δρόμο και φτάνουμε σε τοποθεσία με πλατάνια, δίπλα στο ποτάμι, εκεί όπου δρομίσκος κάνει δεξιά για να ανεβεί στο χωριό Βαλάρι. Το φθινόπωρο τα φύλλα κιτρινίζουν, οι οξιές κοκκινίζουν, αλλάζουν οι εποχές, εικόνες ξεχασμένες που ζωντανεύουν ξανά γύρω μας, αισθήματα πρωτόγνωρα.
Στη συνέχεια ο δρόμος διχαλώνει· ο ένας συνεχίζεται ευθεία για το χωριό Τροβάτο και ο άλλος κάνει δεξιά, περνάει το ποτάμι, παραδίπλα στην παλιά πέτρινη γέφυρα των Βραγγιανών και ανηφορίζει σε στένωμα σωστή περιπέτεια. Το μέρος εντυπωσιάζει, καθηλώνει και ακινητοποιεί τις ανθρώπινες αισθήσεις που τόσο έχουμε χάσει στης πόλης τα τείχη. Βγαίνουμε στο χωριό Βραγγιανά, που κάποτε ήταν σωστό κεφαλοχώρι. Αυτό το μαρτυρούν τα σπίτια, τα παλιά πεζούλια που χορτάριασαν και η βλάστηση που θεριεύει με την απουσία του ανθρώπου. Εδώ βρίσκεται και η παλαιά μονή της Αγίας Παρασκευής, όπου η περίφημη Σχολή της Γούβας, το πανεπιστήμιο των Αγράφων. Σήμερα μένουν στο χωριό λιγοστοί κάτοικοι. Για καφέ και πρόχειρο φαγητό στης κυρίας Π. Αλεξάκη (τηλ. 0445-31980).
Η λίμνη Πλαστήρα
Από εδώ ο δρόμος ανηφορίζει στο διάσελο του Αγίου Νικολάου Βραγγιανών, σε υψόμετρο 1.600 μέτρων. Από το εκκλησάκι η θέα των κορυφών των ανατολικών Αγράφων (Πλάκα, Καταρραχιάς, Μπορλέρο 2.026 μ.) εντυπωσιάζει. Ο δρόμος κατηφορίζει πια κατά μήκος κατάφυτης ρεματιάς και βγαίνουμε στον κόμβο, κοντά στη λίμνη Πλαστήρα, όπου υπάρχει γέφυρα. Δεξιά οδηγεί άσφαλτος πια για το φράγμα της λίμνης και αριστερά για τα χωριά Καρίτσα δρόμος σε καλή κατάσταση, ανεβαίνει στο περίφημο μοναστήρι της Παναγιάς Πελεκητής , Μπελοκομίτη, Νεοχώρι, Νεράιδα κτλ. Μπορεί να απολαύσει κανείς υπέροχες όψεις της λίμνης, με τη «χρωματιστή» παρόχθια βλάστηση με τα βουνά γύρω. Ολες οι εποχές του χρόνου είναι ξεχωριστές στη λίμνη, αλλά το φθινόπωρο, όταν οι οξιές κοκκινίζουν και καθρεφτίζονται στα νερά της, δημιουργούν ένα μαγικό θέαμα.
Η λίμνη Πλαστήρα έγινε γνωστή στις ημέρες μας μετά την αξιοποίηση της περιοχής και σήμερα ολοένα και περισσότεροι την επισκέπτονται. Υπάρχουν ξενώνες και αρκετές ταβέρνες. Τα χωριά γύρω από τη λίμνη προσφέρουν πολλές δυνατότητες, που πέρα από τη φυσική ομορφιά του τόπου διαθέτει πολλές υπαίθριες δραστηριότητες. Τολμήστε να κάνετε οδικά τον κύκλο της λίμνης, αξίζει. Από εδώ η Καρδίτσα απέχει λιγότερο από μία ώρα και το οδικό δίκτυο είναι καλό το πρόβλημα είναι ότι πρέπει να αφήσει κανείς τον χώρο των Αγράφων και να πάρει τον δρόμο της επιστροφής. Δύσκολη επιλογή, όταν έχεις γευτεί στιγμές πρωτόγνωρες, έντονες, φυσικές, δυνατές. Το να διασχίσει κάποιος τα βουνά των Αγράφων δεν είναι κάτι το συνηθισμένο, αλλά οι στιγμές που θα ζήσει είναι μοναδικές. Στα Αγραφα η ζωή είναι σκληρή, δύσκολη, αλλά η φύση ξέρει να ανταμείβει αυτούς που επιμένουν. Στα Αγραφα τα βουνά προκαλούν και οι άνθρωποι σας προσκαλούν.
ΠΟΥ-ΠΩΣ
* Αθήνα - Καρπενήσι 284 χλμ.
* Λαμία - Καρπενήσι 78 χλμ.
* Αγρίνιο - Καρπενήσι 111 χλμ.
* Θεσσαλονίκη - Καρπενήσι 368 χλμ.
* ΚΤΕΛ Αθηνών: τηλ. 8315.991
* ΚΤΕΛ Καρπενησίου: τηλ. 0237-80013 και -800
* Αστυνομία Καρπενησίου: τηλ. 0237-22233
* Δρομολόγια ΚΤΕΛ από Καρπενήσι για τα χωριά Κερασοχώρι και Κρέντη καθημερινά 06.00 και 13.00 (εκτός Κυριακής).
* Πρατήρια βενζίνης: Στο Καρπενήσι στα χωριά Δυτική Φραγκίστα (τηλ. 0237-95316), Κρέντη (τηλ. 0237-31307), Γρανίτσα (τηλ. 0237-61284).
* Μαγαζάκι στη Βαρβαριάδα κ. Λάμπρου Κοντογούνη: τηλ. 0237-3119.
* Κοινότητα χωριού Αγράφων: τηλ. 0237-93235.
Αγροτικό ιατρείο Αγράφων: τηλ. 0237-93233.
* ΚΤΕΛ Καρδίτσας: τηλ. 0441-21411.
* Τουριστική Αστυνομία Καρδίτσας: τηλ. 0441-21534.
* Δασαρχείο Καρδίτσας: τηλ. 0441-71218.
* Ραδιοταξί Καρδίτσας: τηλ. 0441-73001-3.
* Γραφείο Οικοτουρισμού: τηλ. 0441-26345 και 42363.
* Ξενώνας Καστανιάς (κοινοτικός): τηλ. 0441-94155 και 94855.
* Ξενώνας Νεοχωρίου Αγνάντι (κοινοτικός): τηλ. 0441-93063 και 93151.
* Κοινότητα Μπελοκομίτη: τηλ. 0441-93092.
* Κοινότητα Καστανιάς: τηλ. 0441-94240.
* Ιατρείο Καστανιάς: τηλ. 0441-94100.
